Voordat we praktische zaken bekijken, staan we even stil bij enkele algemene attitudes van een goede vrijwilliger. Iedereen kan een vrijwilliger worden, zolang je betrouwbaar, empathisch, vriendelijk en respectvol bent.

 

In de loop van ons onderzoek hebben we met leraars, taalleerders en vrijwilligers gepraat over ‘best practice’ – attitudes en gedragingen die van een echte vrijwilliger verwacht worden. Je kunt ze ontwikkelen voor je aan de slag gaat met taalleerders. Je kunt er ook op terugvallen terwijl je als vrijwilliger werkt.

Je zult waarschijnlijk al over heel wat persoonlijke kwaliteiten beschikken die van jou een empathisch persoon en taalexpert maken. In punt X geven we meer gedetailleerde informatie over hoe je je het best kunt inzetten. Maar de attitude tegenover vluchtelingen, taalleerders en het leerproces heeft impact op alles wat je doet. Het is dus een goed begin.

De Raad van Europa Toolkit heeft enkele waardevolle inzichten, die goed aansluiten bij deze toolkit:

www.coe.int/en/web/language-support-for-adult-refugees

 

Warmte en empathie

Een nieuwe taal leren kan stress met zich meebrengen. Leerders voelen zich blootgesteld, zeker als anderen hun taal niet begrijpen en er geen veiligheidsnet is. Naar een nieuw land migreren is op zich al stressgebonden, wat de omstandigheden ook zijn, en het is een erkende mentale stressfactor. Er is maar één antwoord: wees zo vriendelijk mogelijk en empathisch als studenten het moeilijk hebben.

Stress kan een obstakel vormen bij het leren, omdat de student zich minder inzet en niet gauw uit zijn comfortzone komt. Door vriendelijk te zijn, kun je alvast heel wat van die stress wegnemen. Je moet wel authentiek overkomen – niet iedereen kan elke minuut van de dag glimlachen – maar het helpt wel degelijk als je warm, open en bereikbaar bent. Stiltes en communicatieproblemen doen er minder toe als de studenten zich op hun gemak voelen bij jou.

 

Vertrouwen

Vertrouwen en consequentheid zijn cruciaal als je als vrijwilliger mensen wilt helpen bij het leren van een nieuwe taal. Een betrouwbare vrijwilliger toont de studenten en de collega’s dat je hen en hun vak au sérieux neemt. Het is geweldig als je een langere periode kunt werken (enkele maanden of ten minste de periode die je overeengekomen bent). Relaties opbouwen vraagt tijd voordat je goed vertrokken bent en de voordelen komen pas later.

Voor nieuwe vluchtelingen is de regelmaat van hun bijeenkomsten belangrijk, omdat het hen een wekelijkse structuur biedt. Als je een afspraak mist, breng je collega’s en/of studenten dan op de hoogte, zodat ze er rekening mee kunnen houden. Het belangrijkste is dat je goed communiceert met de mensen met wie je als vrijwilliger werkt.

 

Respect

Mensen die asiel zoeken of de vluchtelingenstatus hebben, hebben vaak zware en traumatische ervaringen achter de rug. Het is belangrijk dat ze zich veilig voelen op plaatsen die ze goed kennen en waar ze gerespecteerd worden. Hieronder staan nog enkele belangrijke punten die je nooit uit het oog mag verliezen.

De mensen met wie je werkt, zijn volwassenen met hun eigen levenservaring, levenswijsheid, kennis en vaardigheden. Het kan best zijn dat zij leren, maar jij leert ook van hen. Jij hebt taalkennis (en een heleboel andere dingen) en de studenten hebben dingen die ze jou kunnen leren. Door dit aan bod te laten komen, creëer je een warme, inclusieve leeromgeving waarin iedereen zich gewaardeerd voelt.

Het is goed om aan de volgende woorden te denken: Een beginnende spreker is niet een beginnende denker. Lach mensen nooit uit omwille van hun taalniveau. Dit betekent ook dat het lesmateriaal aan hun leeftijd aangepast is. De taal mag niet te eenvoudig zijn, maar ideeën en thema’s kunnen complex zijn. Het is handig om de talenten en sterke punten van een student te zien, zodat ze doorhebben dat je naar de hele persoon kijkt en niet alleen naar hun beginnersniveau. Discussiëren over interessante dingen is erg motiverend voor studenten. Wees dus benieuwd naar hun interesses en hobby’s. Een conversatie is veel natuurlijker als je een interessant onderwerp hebt.

Respect kun je ook laten zien in verband met het leren zelf. Taalleerders voelen zich gerespecteerd als ze kunnen praten over wat ze leren en hoe.

Het is van vitaal belang om de waarden en cultuur van de leerders te respecteren en er niet vanuit te gaan dat je alles daarover weet. Vluchtelingen zijn geen homogene groep; ze komen van verschillende plaatsen met verschillende socio-economische achtergrond, ze hebben een verschillend statuut en spreken een heleboel formele en informele talen. Het is goed om daarover vragen te stellen. Moedig ze ook aan om jou te ondervragen.

Zelfkennis en kritisch bewustzijn

Zelfkennis is nuttig bij het opbouwen van een positieve relatie met vluchtelingen. Sta even stil bij je vooroordelen en je eigen positie tegenover vluchtelingen. Het kan goed zijn dat je nog nooit een vluchteling ontmoet hebt en dat je met een hoop ideeën zit over hoe ze zijn. Je blinde vlekken erkennen kan je helpen om met hen te werken. Voortdurende kritische reflectie, kennis van hun sociopolitieke achtergrond en vormen van racisme zullen je relatie verbeteren. Achtergrondliteratuur over deze onderwerpen vind je achteraan in deze toolkit. Voor nog meer info over macht en privileges zie:

http://neweconomyorganisers.org/wp-content/up-loads/2016/02/NEON-Power-and-Privilege-Guide.pdf 

 

Download de volledige toolkit voor vrijwilligers als pdf